Reeks kleuters (4/6): Spraak- en taalontwikkeling

Inhoud

In de voormiddag gaan we dieper in op de normale spraak- en taalontwikkeling van peuters en kleuters. We hebben ook specifieke aandacht voor afwijkende mondgewoonten, zoals duimzuigen en hoe ermee om te gaan in de klas. Met behulp van echte verhalen uit de kleuterklas gaan we na wat normaal is en waar extra ondersteuning noodzakelijk is van een logopediste. Tot slot geven we ook heel wat concrete tips om in de klas aan de slag te gaan met woordenschat en hoe je een rijk taalaanbod kan bieden, dit zowel voor kinderen met en zonder spraak- en taalproblemen. 

In de namiddag kan je twee workshops kiezen uit onderstaand aanbod:

Workshop Taalinterventietechnieken en Tips voor ouders

Tijdens deze workshop koppelen we de theorie onmiddellijk aan de praktijk. Aan de hand van videofragmenten en casussen overlopen we verschillende strategieën om de interactie te verbeteren en de taal bij peuters en kleuters te faciliteren. Hoe stel je vragen, hoe ga je in op wat het kind zegt, hoe lok je meer taal uit, hoe vermijd je spreekdruk …. Daarnaast staan we stil bij tips die je kan geven aan ouders van een moeilijk verstaanbare peuter of kleuter die (nog) niet zoveel praat. We gaan praktisch aan de slag en maken ook tijd om met jullie vragen aan de slag te gaan. 

Workshop: Ervaar TOS

Ervaar TOS is een ervaringscircuit met een tiental opdrachten gericht op het al doende ervaren van taalontwikkelingsstoornissen. Je staat stil bij wat kinderen met een TOS in allerlei situaties dagelijks ervaren. Dit helpt om een positieve attitude te ontwikkelen en om kinderen met een TOS beter te begeleiden en hun omgeving te ondersteunen. Enkele reacties van deelnemers aan eerder georganiseerde circuits: "Echt interessant om zelf te ervaren hoe frustrerend het is als je iets niet kunt uitleggen.” “Verschillende emoties van kwaadheid tot opluchting passeerden de revue." “Ik neem deze ervaring zeker en vast mee in mijn tips voor ouders." "Ik begrijp nu beter hoe ik een kleuter die zich niet goed kan uitdrukken kan helpen.

Workshop Eerste hulp bij stotteren

5% van alle kleuters maakt ooit een periode van stotteren mee, dat is best veel en betekent dat je er zeker mee geconfronteerd wordt! Als ouders ervaren dat hun kleuter plots minder vloeiend is en ze vermoeden dat het stottert, is de kleuterleid(st)er vaak de eerste persoon die zij hierover aanspreken. Soms ben jij het zelf die als eerste gealarmeerd wordt en zich zorgen maakt omdat een kind plots herhalingen maakt of minder vloeiend is tijdens een klasgesprek. Je wil ongetwijfeld de juiste informatie aan de ouders geven. Maar wat is de juiste informatie?

Gaat het wel degelijk om stotteren of is er een ander probleem? Hoe kan ik stotteren met zekerheid herkennen? Is het een goed idee als ik vraag aan het kind om zijn woordje opnieuw te zeggen? Mag ik zijn zin aanvullen? En hoe reageer ik wanneer andere kinderen er iets over zeggen? Kunnen andere kinderen dit imiteren en ook beginnen stotteren?

In deze workshop leren we het onderscheid maken tussen stotteren en normaal (on)vloeiend spreken en staan we kort stil bij het ontstaan en de ontwikkeling van stotteren. We bespreken wanneer je wel of niet moet doorverwijzen naar de logopedist en geven concrete tips  om de vloeiendheid van kleuters te stimuleren.

Er is ruimte voor vragen en het delen van ervaringen.

Workshop: Spreken met Ondersteuning van Gebaren ondersteunend voor heel wat kleuters

“Mensen gaan van nature hun spraak ondersteunen met gebaren” (smog.vlaanderen). Dit is meteen het uitgangspunt van SMOG: Spreken Met Ondersteuning van Gebaren. Je spreekt en je vormt de SMOG-gebaren bij de belangrijkste woorden van je boodschap.
Oorspronkelijk werd het communicatiesysteem ingezet bij personen met een verstandelijke beperking, maar vandaag worden de SMOG-gebaren ingezet bij elke persoon die een communicatieve beperking ervaart. SMOG kan dus zeker ook ondersteuning bieden aan opgroeiende peuters en kleuters om taal voor hen duidelijker te maken. Wat gezegd wordt, wordt ook visueel gemaakt.

We staan in deze sessie stil bij wat SMOG is, welke basiswoordenschat je kan selecteren en hoe je deze kan ondersteunen met gebaren. We leren enkele gebaren van woorden aan die veel gebruikt worden in de kleuterklas.

Programma

Lesgevers

Shana Wittevrongel, master in de logopedie, werkt als docent aan Arteveldehogeschool en als thuisbegeleider bij Thuisbegeleidingsdienst Sint-Lievenspoort. Haar expertise situeert zich op vlak van taalontwikkeling bij jonge kinderen. Ze doceert spraak- en taalontwikkelingsstoornissen en alles rond diagnostiek aan de eerstejaarstudenten logopedie. Als thuisbegeleider biedt ze ondersteuning aan gezinnen met kinderen met een (vermoeden van een) taalontwikkelingsstoornis of een gehoorverlies. Ze gaat met de gezinnen aan de slag om de communicatie te verbeteren zodat kinderen volop kunnen participeren thuis en in de klas. Hierbij focust ze zowel op de gesproken taal als op de Vlaamse gebarentaal. 

Friedl Maelfait, master in de logopedie, werkt als docente aan Arteveldehogeschool en als logopediste in revalidatiecentrum De Kindervriend. Haar expertise situeert zich op vlak van taalontwikkeling bij jonge kinderen. Ze doceert de normale, vertraagde en gestoorde spraak- en taalontwikkeling, meertaligheid en verstandelijke beperking aan logopediestudenten. In het revalidatiecentrum is ze actief in de vroegbegeleiding waar ze werkt met jonge kinderen met een ontwikkelingsstoornis en kinderen met een verstandelijke beperking. Communicatie staat in haar therapie centraal, non-verbaal of verbaal, steeds met ondersteuning van de SMOG-gebaren.

Lynn Lammens is logopedist. Zij geeft les aan de opleidingen logopedie en mondzorg van Arteveldehogeschool. Haar expertisedomein is vooral oromyofunctionele stoornissen. Zij coördineert een zelfstandige praktijk.

An Lippens is logopedist en docent binnen de opleiding logopedie Arteveldehogeschool. An volgde de 'train de trainer' sessie bij Auris waardoor ze deze workshop met hun toestemming mag geven.

Veerle Waelkens. Als logopediste heeft Veerle jarenlang gewerkt in het Centrum voor Ambulante Revalidatie Ter Eecken in Oudenaarde. Sinds 2003 is ze lector aan Arteveldehogeschool in Gent waar ze in de opleiding 'logopedie' actief is. Veerle is als 'European Fluency Specialist' gecertificeerd. Aan de opleiding ECSF (European Clinical Specialization in Fluency disorders) is Veerle is coach en geeft les in het domein therapie. Recent deelt ze haar kennis in de vorm van gespecialiseerde boeken gericht naar opleidingen logopedie zowel als naar het werkveld (stotteren en spraakontwikkelingsdyspraxie). Ze geeft hierover lezingen. Sinds 2005 heeft ze in Tiegem haar geconventioneerde praktijk.